Begrotingsmaand november kondigde zich warm aan en dat werd het ook. Een gemeenteraad gepaard met protesten aan het stadhuis, waar JONGCD&V Antwerpen samen met vertegenwoordigers van het brede sociaal-culturele middenveld, de cultuursector en het jeugdwerk stond. Want warm kan je de besparingen echter niet noemen. Want er zal niet bespaard worden op stenen, men kiest ervoor om het middenveld te laten vallen als een baksteen. Hieronder onze visie die ook op de Antwerpse gemeenteraad werd besproken.

1 %. Zoveel stelt het schrappen van projectsubsidies in de cultuursector voor binnen de totale besparingsoperatie. 720.000 euro op een besparing van 70 miljoen. Het besparingsdebat bewust herleiden naar één bijzonder pijnlijke en wat ons betreft onbegrijpelijke maatregel het debat levendig houden. Wat wilde dit bestuur duidelijk maken aan de Antwerpenaar? Want dat het stadsbestuur het ondersteunen van jonge kunstenaars geen maatschappelijk waardevolle en relevante opdracht vindt, dat hebben we ondertussen begrepen. Een besef dat al snel doorsijpelde, was natuurlijk dat dit ook een rookgordijn was. Een goede bliksemafleider om het niet over alle andere zaken te hebben?

Want hoe vaker we het hebben over die 1 % van de besparingen, des te minder ruimte en focus is er op die andere 99 %. Het heeft een poosje geduurd, er was namelijk maar weinig transparantie, maar we weten nu waarom. Even terug in de tijd. Op 11 oktober lanceerde de stad haar persbericht omtrent de besparingsoperatie. Akkoord, de indexatie van de lonen en de stijgende energieprijzen leggen een zware druk op de stedelijke begroting. Inflatie, stijgende energieprijzen: het zijn twee zaken die een stedelijke begroting onder druk zetten, maar ook een onevenredige impact hebben op mensen en organisaties. Dit bestuur nam deze keer de vlucht vooruit. En ze communiceerde flink: van de jaarlijkse besparing van 70 miljoen zou 40 miljoen de burger niet raken. Dat is het verwijderen van de slagroom of het overtollige vet wegsnijden. Dat vet werd gevonden in een aantal zaken zoals de stedelijke communicatiebudgetten. Daar zat blijkbaar nog heel wat vet. Logisch, want dit college communiceert graag.

Natuurlijk, als 40 miljoen de burger niet raakt, dan blijft er nog 30 miljoen over die de burger wél raakt. Dat is bijna de helft van de keuzes die op kap van de Antwerpenaar worden doorgevoerd. Dit zorgde echter meteen voor wat gemoedsrust in het persbericht.  We citeren: “Sociale investeringen komen niet in het gedrang. Aan het middenveld wordt niet geraakt.”

Woorden en daden lagen zelden zo ver uit elkaar

• Want dit bestuur bespaart wel op de dromen van jonge kunstenaars. En dat zonder dialoog. Zijn getroffen: jonge mensen.
• Dit bestuur bespaart wel op het professioneel jeugdwerk. Zonder voorafgaande dialoog. Zijn getroffen: jonge mensen. Het stadsbestuur zal besparen op sociale werkers. Zijn getroffen: jonge mensen.
• U bespaart op tewerkstelling die zo broodnodig is om de Grote Verbinding waar te maken of ondernemers te coachen. Zijn getroffen: jonge mensen.
• U bespaart op de middelen die districten ter beschikking hebben om cultuur-, sport- en jeugdverenigingen te ondersteunen. Zonder enige dialoog. Zijn getroffen: jonge mensen.
• U bespaart op kinderen. Op onze jeugd. Op onze organisaties en op ons middenveld. Dat is voor ons geen overtollig vet meer wegsnijden, maar snijden in het vlees van ons breekbaar sociaal weefsel. U doet inderdaad het licht uit, letterlijk, maar helaas ook figuurlijk.

Waar bespaart u niet op? Heel eenvoudig: op stenen. We hebben het in elk van jullie commissies gevraagd. De schepen van Financiën was daarjuist helder. De investeringsagenda wordt onverkort uitgevoerd. Er wordt wat geschoven. Maar alle plannen gaan door tijdens de volgende legislatuur. En de N-VA zal ze uitvoeren. Er zal geen euro op stenen bespaard worden. En dat terwijl u het middenveld wél als een baksteen vallen.

De uitdagingen waar een stad als Antwerpen voor staat zijn niet min. Ongekwalificeerde uitstroom. Hoge werkloosheidsgraad. Lage welvaartsindex. Armoede. Jonge koppels die amper nog een woning vinden. Problemen die zich in het stedelijk weefsel extra manifesteren, zelfs als het goed gaat in de wereld. Dan kwam de gezondheidscrisis. De oorlog in Oekraïne. De inflatie raakt ons allen maar sommigen veel harder dan anderen. En nu kijken we wellicht tegen een recessie aan.

Business as usual

In onze tussenkomsten op de begrotingsdebatten van de Antwerpse gemeenteraad hebben we elk jaar gevraagd wat het stadsbestuur zou doen om mensen en organisaties zo goed mogelijk te wapenen tegen de problemen die op hen afkomen. Waar zitten de broze plekken? En we hebben de antwoorden ook opnieuw gehoord. Telkens was er geen enkele reden tot ongerustheid. Business as usual. De begroting was in evenwicht, bijsturen was nooit nodig.

Dat was voor ons een frustratie. Want wij zagen wél belangrijke werven. De leefbaarheid van onze stad, verkeersveiligheid en de mogelijkheid om als jong gezin een huis te kopen. Maar nee. Geen bijsturingen. Geen aanpassingen. Niets. Wij zeiden toen zelfs dat de crises jullie precies wat in slaap wiegden.

Tot dit jaar. Dit was de crisis teveel. Dit bestuur werd wakker geschud. En jullie werden gedwongen tot het maken van keuzes. Het is de eerste keer dat u ze misschien ook écht hebt moeten maken. En het ontwaken werd een nachtmerrie.

Besparen op kap van districten en jeugd

Dit bestuur ontneemt het professioneel jeugdwerk bijna 15% van hun personeel. Weet u wat dat is? In uw college is dat anderhalve schepen. Inflatie raakt niet iedereen op dezelfde manier. Maar aan de vooravond van een potentiële recessie net gaan besparen op die mensen die de allerlaatste buffer zijn vooraleer we sommige kinderen en jongeren echt kwijt geraken, dat snappen wij als partij niet. Jeugd is onze toekomst. Zij zouden pas als allerlaatste in het besparingsvizier mogen komen. Maar het lijkt hier net het omgekeerde. We pakken eerst het middenveld aan: cultuur, jeugd en sport.

Er werd volgens ons alweer niet naar de evenwichten in uw bestuursakkoord heeft gekeken. Wat moeten we absoluut vrijwaren? Waar moeten we een fameuze tand bijsteken? CD&V is hier zeer helder over geweest. Wij vragen al enkele maanden en jaren om toelagen en ondersteuningen volwaardig te indexeren. Omdat we weten hoe moeilijk het is voor die organisaties. Wat zien we? De ene schepen indexeert niet, de andere aan 2, 4 of 6%. Waar zit de logica? En dat is wat wij misschien nog het ergste vinden. Waar is de gemeenschappelijke visie van dit stadsbestuur?

Ja, de situatie is extreem uitdagend. Maar het is pas tijdens de moeilijke momenten dat je als college uw weerbaarheid kan tonen. Hoe ga je om met een crisis die de zwaksten in onze samenleving het hardste zal raken. Iedereen kent wellicht de SDG’s? Dat is een initiatief van de Verenigde Naties ondertekend door heel wat landen. Het schetst de belangrijkste uitdagingen waar onze wereld voor staat, hoofdzakelijk in functie van klimaat maar het is eigenlijk veel breder dan dat. Geen armoede. Minder ongelijkheid. Een goede gezondheid. Kwalitatieve jobs. Er bestaat een aparte doelstelling specifiek gericht op het garanderen en vrijwaren van de duurzaamheid van stedelijk weefsel. Het centrale besef achter deze duurzaamheidsdoelstellingen, is dat niemand dit alleen kan. Dat we over alle grenzen moeten samenwerken. Ook partijgrenzen.

Hetzelfde geldt voor onze districten. Er wordt een besparing van 5% opgelegd. Structureel ondergefinancierd, toch moeten besparen. Terwijl er ook vorig jaar al geen indexatie was van hun uitgaven voor verenigingen. Er wordt geschermd met het feit dat niet alle budgetten worden opgebruikt. Na een coronajaar dan nog wel, waar verenigingen zelfs niets mochten organiseren. Maar wat ons hier toch ook opvalt, is de manier waarop. Gewoon, zonder overleg. Net als de schrapping van het Huis van het Kind in Berendrecht. Nog zo’n besparing in een kwetsbare sector. En als kers op de taart, waar de dienstverlening niet wordt afgebouwd, wordt ze duurder. Als dat slagroom is, is het bijzonder zure.

Laatste kans niet benut

Eigenlijk had dit bestuur met 2023 nog één jaar om echt samen beleid te voeren. Om zaken in gang te zetten en de toekomst voor te bereiden. Dit stadsbestuur was over één zaak heel helder. De investeringsagenda blijft doorgaan. De stenen van een peperdure Kaaitunnel die niemand wilt, zullen er komen. Is dat nu echt nodig? Maar er zijn andere uitdagingen. Hoe heeft dit bestuur de stad nu klaargemaakt voor de belangrijke werven die op ons afkomen en waar we tot dusver nog geen antwoord op zagen. Welke koerswijziging heeft u doorgevoerd? Waar zit de ambitie om echt het verschil te maken?

Verkeersveiligheid blijft een essentiële uitdaging. Nochtans, op kruispunten waar soms dramatische taferelen gebeuren, zien we geen aanpassingen. Plannen die leiden tot meer verzadiging zoals de Pelikaansite worden onverminderd doorgevoerd. De vervoerregioraad in december wordt geannuleerd. Er is geen vooruitzicht voor een nieuw tramplan. Het openbaar vervoer kijkt tegen een standstill aan en dat is voor alle duidelijkheid een achteruitgang. Lantis deed een cri de coeur voor extra investeringen. De modal shift wordt anders niet gehaald.

Het aantal lege brooddozen stijgt en armoede-experts schetsen een gitzwart beeld van de toekomst. De wooncrisis is nog steeds acuut. Ja, wij blijven daar als gezinspartij op hameren. Vorig jaar hebben wij reeds gewezen dat men met de beschikbare middelen door hogere prijzen gewoon minder zou kunnen realiseren op vlak van betaalbaar wonen, bevestigd door AG Vespa. U moest dus een keuze maken. Hoe moeten jonge gezinnen hier nog iets kopen dat ook een minimum aan kwaliteit heeft? Men wilt renoveren, maar sommige delen van ons patrimonium zijn niet meer renoveerbaar. We vragen al jaren voor een drastische koerswijziging hier. De vaststelling is even cynisch als simpel: die is er niet gekomen. De stadsvlucht van jonge gezinnen omkeren is geen prioriteit.

En nu?

Politiek is niet gemakkelijk. En vechten voor een politieke overtuiging vergt moed. Soms met het mes tussen de tanden. Maar op het einde van de dag moet een bestuursploeg knopen doorhakken. Als christendemocraten zijn wij personalisten. Dat wil zeggen dat wij geloven in mensen. In hun vrijheid. En in hun verantwoordelijkheid. Maar wij erkennen ook de menselijke kwetsbaarheid. Dat er een rol, nee, een maatschappelijke plicht is om de zwaksten te ondersteunen. U hebt in het verleden oog gehad voor een economische relance. Maar de afgelopen weken en jaren bent u de maatschappelijke relance uit het oog verloren.

Dit bestuur werd ingehaald door de realiteit. Jullie zochten naar de slagroom en het overtollige vet, maar als u niet oppast, dan komt het besparingsmes terecht in het vlees van organisaties. Organisaties die jonge en minder jonge Antwerpenaren moeten helpen. Antwerpenaren die de steun van de maatschappij net het hardst gaan nodig hebben.

U bent trots op dit resultaat, wij vooral ongerust. Want dit is niet in de toekomst investeren, maar voor heel wat mensen, ze hypothekeren.